طرح کسب و کار سایبری | جزئیات طرح تجاری

طرح کسب و کار سایبری یک برنامه حرکتی یا نقشه راه است، که همواره در طول مسیر نزد شما است.

پس نیاز است، تا جزئیات به صورت شفاف مشخص شوند، چرا که قرار است بارها و بارها به آن مراجعه کنید.

محتوای طرح کسب و کار سایبری از پنج بخش اصلی تشکیل شده است، که باید برای هر کدام جزئیات دقیق را مشخص نمایید.

• برنامه ریزی منابع :‌ به معنای تشخیص منابع فعلی، منابع ضروری، منابع دور از دسترس و زمان نیاز به هر منبع و شیوه تامین آن است.
• تعریف راهبرد : تعریف راهبردهای رقابتی، ورود به بازار، قیمت گذاری و بازاریابی تنها نمونه های از راهبردهای هستند که باید انجام شوند.
• ساختار تیم : به معنای تعریف نقش و مسئولیت هر کس در کسب و کار است که دقیقا باید مشخص شود، حتی اگر تیم دو نفره باشد.
• برنامه عملیاتی : تعریف فعالیت های روزانه، هفتگی و ماهانه با ذکر جزئیات در طرح کسب و کار دارای اهمیت بسیاری است.
• مدیریت بحران :‌ اجرای هر برنامه ای ممکن است با مشکل و ابهام روبرو شود، که باید از پیش برای آن راهکارهای مشخص گردد.

مطمئنا، شما جزئیات هر بخش از کسب و کارتان را به صورت کامل در ذهن دارید. اما نوشن و مکتوب کردن آن، داستان دیگری دارد!

بسیاری از کارآفرینان، نوشتن طرح کسب و کار سایبری را کاری وقت گیر و خسته کننده می دانند، اما شما از انجام آن صرف نظر نکنید.

طرح کسب و کار سایبری چیست

بیایید با یک تعریف ساده شروع کنیم : طرح کسب و کار (Business plan)، یک طرح نوشتاری است که از ابتدا تا انتهای راه اندازی کسب و کار را با ذکر جزئیات دقیق شرح می دهد.

یک طرح کسب و کار جامع، می تواند به عنوان یک طرح توجیهی جذب سرمایه نیز مورد استفاده واقع شود.

چرا که اکثر سرمایه گذاران برای شروع مشارکت، درخواست مطالعه آنرا دارند.

برای درک بهتر، یک نقشه راه را تصور کنید که در آن مبداء و مقصد مشخص شده است. این نقشه در طول مسیر به شما کمک خواهد کرد، تا بدانید که چگونه از یک نقطه به نقطه دیگر برسید.

خطی که از یک نقطه شروع و به نقطه انتهایی روی نقشه ترسیم می کنید، همان طرح کسب و کار شماست.

اینکه می خواهید کجا بروید، چگونه به آنجا برسید و در طول مسیر انتظار چه اتفاقاتی را باید داشته باشید.

تمامی این موارد به صورت شفاف و با ذکر جزئیات در طرح کسب و کار سایبری قید می شوند.

طرح کسب و کار سایبری یک صفحه ای

برخی تصور می کنند، که قبل از راه اندازی کسب و کار، نیاز به یک طرح کسب و کار سایبری کامل است.

تصوری که اغلب افراد کمال گرا با آن درگیر هستند! اما برای شروع، تنها یک طرح یک صفحه ای و غیر رسمی هم کافی است.

می توانید در یک صفحه، عناصر اصلی طرح را مشخص نموده و سپس بر آن اساس شروع کنید.

با این روش، چهارچوب لازم برای اندیشیدن به جزئیات هم فراهم می شود. در طرح تجاری یک صفحه ای، معمولا موارد زیر به زبان ساده تعریف می شود.

• چشم انداز
• ماموریت
• اهداف
• راهبرد ها
• برنامه ها

تدوین رئوس مطالب

به عنوان اولین قدم، با تدوین سریع رئوس مطالب می توانید همه چیز را از سطح بالا مشاهده کنید.

متغییرهای زیادی برای این بخش وجود دارند، اما به طور معمول یک طرح کسب و کار دقیق شامل موارد زیر است:

• خلاصه اجمال
• بررسی کسب و کار (توضیحات محصول)
• تجزیه و تحلیل صنعت و بازار (مشتری و رقبا)
• تحلیل سوات (SWOT)
• برنامه بازاریابی
• برنامه تحقیق و توسعه
• برنامه عملیاتی و تیم مدیریتی
• برنامه مالی
• برنامه زمانی رویدادها

عناصر طرح کسب و کار سایبری

قدم بعد، شامل پژوهش و جمع آوری اطلاعات و در نهایت مکتوب کردن هر یک از عناصر طرح کسب و کار سایبری است.

اجباری برای شروع با یک عنصر مشخص نیست. می توانید برحسب سلیقه از هر کدام آغاز کنید، به جزء خلاصه اجمالی که باید در انتها انجام شود.

اگر هم شریک تجاری دارید، می توانید به صورت تقسیم وظایف این بخش را پیش ببرید.

اما قبل از شروع، مطمئن شوید که درک یکسانی از چشم انداز و راهبردهای کسب و کار دارید.

در غیر اینصورت، حتما با مشکل روبرو می شوید! در انتها با تکمیل تمامی عناصر و کنار هم قرار دادن آنها، مطمئن شوید که ارتباطی منطقی میان عناصر برقرار است.

بازبینی و نهایی سازی طرح تجاری

بازبینی طرح کسب و کار سایبری این اطمینان را ایجاد می کند که همه چیز به درستی انجام شده و آماده اجرا است.

همچنین، درج بازخوردهای که در طول فرایند دریافت کردید، می تواند در تکمیل آن موثر باشد. حالا نوبت آن است که تک تک عناصر را به صورت جداگانه تدوین کنید.

خلاصه اجمالی

شامل خلاصه ای از برنامه های تفصیلی است، که مهمترین مولفه ها در آن به صورت برجسته مشخص می شوند.

این بخش در قالب یک یا دو صفحه باید تهیه شود و موارد زیر در آن عنوان گردد:

• شرح مختصر کسب و کار (از قبل وجود داشته یا در مرحله راه اندازی اولیه است.)
• تیم مدیریتی کسب و کار
• تمایز محصول نسبت رقبا
• مشکلی که کسب و کار به آن پرداخته
• فرصت های بازار
• مدل کسب و کار
• مقدار بودجه مورد نیاز
• هزینه های پرداخت شده

بررسی کسب و کار

نمای کلی کسب و کار در این بخش ارائه می شود، که شامل اطلاعاتی در خصوص محل استقرار، نحوه سازماندهی و معرفی محصولات است.

تدوین چشم انداز، ماموریت، اهداف بلند مدت، اهداف کوتاه مدت و نقاط قوت منحصر به فرد به همراه راهبردهای گسترش و خروج از دیگر ارکانی است که در این بخش به آنها پرداخته می شود.

همچنین، توصیف و شرح محصولاتی که کسب و کار ارائه می دهد در این بخش قرار می گیرد.

نکته مهم در زمان نوشتن شرح محصولات، تمرکز بر روی ویژگی های جذاب و منحصر به فرد آنها است، که در کنار برنامه های گسترش محصولات در این قرار می گیرند.

تجزیه و تحلیل صنعت

انجام دقیق ترین تحقیقات از ضروریات این بخش است، چرا که اطلاعاتی در خصوص راهبردهای بازار و شناخت ابتکارات آن ارائه می دهد.

برای شروع، به صنعتی که در آن وارد شده اید توجه کنید تا بازیگران اصلی، پتانسیل های رشد و روندهای موثر بر رشد را ارزیابی کنید.

تحلیل مشتریان

توصیف جمعیت شناختی مشتریان مطلوب، اطلاعاتی است که در این بخش به آن پرداخته می شود، که عبارتند از:

• ترکیب جنسیتی
• گروه های سنی
• سطح تحصیلات
• نرخ رشد جمعیت
• تعداد نفرات یا جمعیت
• جمعیت شهری و روستایی

در واقع، بررسی نیازها، رفتارها و عملکرد خرید موضوعی است که باید در این بخش به آن توجه شود.

اطلاعات این بخش از اهمیت زیادی برخوردار است، و به شما کمک می کند تا درک بهتری از نیازهای مشتریان مطلوب خود بدست آورید.

شما می توانید از اطلاعات این بخش، برای طراحی بهتر محصول و پیام مناسب تر بازاریابی در کسب و کار خود استفاده کنید.

تحلیل رقبا

ارزیابی فضای رقابتی کسب و کار، مربوط به این بخش است که باید به صورت دقیق انجام شود و برای سوالات زیر پاسخ مناسبی ارائه گردد.

• رقابی مستقیم و غیر مستقیم خود را مشخص کنید.
• نقاط قوت و ضعف آنها را شناسایی کنید.
• روشی برای موقعیت بندی آنها ارائه دهید.

پاسخ سوالات فوق، را در قالب یک جدول مقایسه قرار دهید تا درک بهتری از رقبای خود بدست آورید.

ذکر جزئیات این بخش، اگر باعث طولانی شدن آن می شود، می توانید از قسمت ضمایم طرح کسب و کار سایبری خود استفاده کنید.

تحلیل سوات

این بخش به شما این امکان را می دهد تا توانایی های خود را در برابر وضعیت بیرونی کسب و کارتان، تحلیل و ارزیابی کنید.

اطلاعات این بخش، کمک می کند تا راهبردهای تهیه کنید که بتوانید به مرور زمان با نقاط ضعف روبرو شوید و برای مقابله با تهیدها آماده باشید.

همچنین با استفاده از نقاط قدرت خود، بتوانید بهترین استفاده را از فرصت ها ببرید.

تحلیل فوق بر اساس ماتریس سوات نوشته می شود و می تواند بسیار کوتاه و در قالب نیم صفحه نوشته شود.

برنامه بازاریابی

از این بخش جهت تعریف راهبردهای (Strategy)، لازم برای نفوذ به بازار هدف استفاده می شود.

جدا از راهبردهای بازاریابی آنلاین مانند سئو یا شبکه های اجتماعی، می توانید بازاریابی آفلاین را نیز در این بخش قرار دهید.

برای تکمیل این بخش، می توانید با همکاران خود جلسات طوفان مغزی برگزار کنید، یا از یک متخصص بازاریابی مشاوره بگیرید.

یک برنامه بازاریابی مناسب، از اجزای زیر تشکیل شده است:

• شرح محصولات
• راهبردهای نام تجاری
• راهبردهای تبلیغاتی
• راهبردهای قیمت گذاری

برنامه تحقیق و توسعه

این بخش به چگونگی طراحی، توسعه و پیشرفت محصولات می پردازد.

اگر کسب و کار شما در زمینه تولید و توسعه نرم افزار فعال است، برنامه تحقیق و توسعه کمک می کند تا از رقبای خود سبقت بگیرید.

از جمله مواردی که می توانید در برنامه تحقیق و توسعه قرار دهید عبارتند از:

• ویژگی ها و تغییرات محصولات در آینده
• فعالیت های تحقیق و توسعه و افراد دارای مسئولیت

برنامه عملیاتی

در این بخش جزئیات راهبردها برای چگونگی فعالیت کسب و کار شما ارائه می شود.

جهت تکمیل برنامه عملیاتی نیاز به توضیحات بیش از حد نیست، به خصوص زمانیکه تازه کسب و کار سایبری خود را آغاز کرده اید.

شما می توانید اطلاعات این بخش را درقالب یک یا دو صفحه تکمیل کنید، از جمله مواردی که باید در این بخش به آن بپردازید عبارتند از:

• مکان مورد نظر
• امکانات و تجهیزات لازم
• ساختار سازمانی
• برنامه استخدام (تعریف نقشها و مدت قرارداد)
• برنامه آموزش کارمندان

تیم مدیریتی

بخش تیم مدیریتی، شامل مجموعه اطلاعاتی از اعضای تیم مدیریتی و سوابق کاری آنها است.

در هنگام نوشتن توضیحات مربوط به هر فرد در تیم مدیریتی، حتما بر روی تجربیات و دستاوردهای مربوط به موقعیتی که در آن قرار دارند، توجه کنید.

برنامه مالی

برنامه مالی مهمترین بخش برای نوشتن جزئیات طرح کسب و کار سایبری است.

این بخش است که در نهایت به سرمایه گذاران نشان می دهد، چرا کسب و کار شما ارزش سرمایه گذاری دارد.

نوشتن موارد زیر در این بخش می تواند بسیار مفید باشد.

• ترازنامه : شامل دارایی ها، سرمایه ها و بدهی ها است، که سلامت کسب و کار را در یک برهه زمانی خاص نشان می دهد.
• اظهارنامه درآمد : شامل منابع درآمد و هزینه ها است، که عملکرد مالی کسب و کار را در یک بازه زمانی نشان می دهد
• اظهارنامه جریان نقدی : شامل سوابقی از نحوه جریان وجوه نقد و معادل وجه نقد در کسب و کار است.
• تحلیل نقطه سر به سر : شامل اطلاعاتی از مرحله برابری درآمدها و هزینه ها است، که پس از‌ آن کسب و کار به سود می رسد.

برنامه زمانی رویدادها

این بخش یک تقویم سطح بالا از نقاط عطفی است، که باید از ابتدا تا انتهای کسب و کار خود کسب کنید.

این برنامه معمولا در بازه زمانی سه تا پنج سال تهیه می شود و به سرمایه گذاران نشان می دهد که، باید از کسب و کار چه انتظاراتی داشته باشند.

برخی از مواردی که باید در این بخش عنوان شوند عبارتند از :‌

• زمان راه اندازی
• رویدادهای اصلی محصول
• زمان پیش بینی نقطه سر به سر
• زمان پیش بینی سوددهی
• زمان خروج یا زمان نقدینگی

اگر اسنادی دارید که مربوط به برنامه زمانی رویدادهی کسب و کار است، می توانید آنها را در بخش ضمایم قرار دهید.

به عنوان مثال، می توانید موارد زیر را اضافه کنید :‌

• پیش بینی های مالی
• نقشه های فنی
• بررسی مشتری ها

نگارش طرح کسب و کار سایبری

اگر بخواهید تمامی جزئیات را به یکباره در طرح کسب و کار سایبری قرار دهید، ممکن است به یک کار طاقت فرسا تبدیل شود.

بنابراین بهتر است به تدریج بر روی طرح کسب و کار سایبری خود کار کنید. با آنچه که راحت تر هستید یا به آن احتیاج دارید، شروع کنید.

در مدت زمان نگارش، منابع معتبر را همیشه بررسی کنید و هرجا با مشکل روبرو شدید از مشاوران حرفه ای مشورت بگیرید.

رعایت نکات زیر می تواند در نگارش یک طرح کسب و کار، مفید باشد :

• واقع بین باشید و در مورد پیش بینی های خود صداقت داشته باشید.
• اگر نمی دانید که چطور پیش بینی های مالی خود را انجام دهید، حتما از یک مشاور کمک بگیرید.
• از نمودارها و چارت ها استفاده کنید، آنها اطلاعات شما را جالب تر و قابل فهم تر می کنند.
• اغراق نکنید، دیگران به راحتی متوجه آن خواهند شد.
• سبک نگارش خود را ساده و روان انتخاب کنید تا قابل درک تر شود.